آیا سیارات می توانند باهوش باشند؟

فرارو-گروهی از دانشمندان متخصص در زمینه های مختلف نجوم اخیراً مقاله ای را در یک مجله معتبر منتشر کرده اند. بین المللی مجله اختربیولوژی آنها ایده “هوش” را به عنوان یک ویژگی جمعی منتشر کردند و آن را در مقیاس سیاره ای بررسی کردند. به عبارت دیگر، این دانشمندان از ایده “هوش جمعی” یا “هوش جمعی” برای پاسخ به این سوال استفاده می کنند که آیا سیارات نیز از “هوش” استفاده می کنند؟

به گزارش فرارو، هوش به طور سنتی به عنوان یک ویژگی خاص انسانی شناخته می شود، اما در یک تعریف جامع تر به آن توانایی “جمعی” نیز گفته می شود که می تواند به سایر ساختارهای زنده و حتی بی جان نیز تعمیم یابد. به عنوان مثال می توان به تصمیم گیری جمعی توسط حشرات اجتماعی، ساختارهای سیلت و حتی رفتار هوشمند سلول ها و ویروس ها اشاره کرد که خود مجموعه ای از فرآیندهای شیمیایی هستند. مردم نیز باهوش هستند، اما این هوش در درجه اول از رفتار اجتماعی ما ناشی می شود. این مثال ها بر این واقعیت تأکید دارند که هوش تمایل دارد در مقیاس های طولی و زمانی متفاوت عمل کند. محققان دانشگاه روچستر، موسسه علوم سیاره ای، دانشگاه آریزونا و موسسه سانتافه اکنون ایده هوش را به عنوان یک ویژگی جمعی گسترش داده و آن را در مقیاس سیاره ای مورد مطالعه قرار داده اند.

پروفسور آدام فرانک، محقق فیزیک و نجوم در دانشگاه روچستر و نویسنده اصلی، می‌گوید: «اگر می‌خواهیم به‌عنوان یک گونه زنده بمانیم، باید از هوش خود به نفع سیاره استفاده کنیم». پروفسور فرانک و همکارانش از ایده‌هایی مانند فرضیه گایا استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد زیست کره با سیستم‌های زمین‌شناسی بی‌جان هوا، آب و زمین همکاری نزدیکی دارد تا وضعیت زیستی زمین را حفظ کند، تا توضیح دهد که حتی یک گونه غیرفناوری نیز می‌تواند نشان دهد. هوش سیاره ای اما نکته کلیدی در اینجا این است که کنش جمعی یک زندگی سیستمی ایجاد می کند که «خودپایدار» است.

پروفسور فرانک می گوید: «برای مثال، بسیاری از مطالعات اخیر نشان داده اند که چگونه ریشه درختان در جنگل توسط شبکه های زیرزمینی به نام شبکه های میکوریزا به هم متصل می شوند. اگر بخشی از جنگل به مواد مغذی نیاز داشته باشد، قسمت‌های دیگر مواد مغذی لازم برای بقا را از طریق شبکه میکوریزی به مناطقی با فشار می‌فرستند. جنگلی که به آن سیستم خودپایدار می گویند اینگونه زنده می ماند. امروزه، تمدن ما چیزی است که محققان آن را «تکنوسفر نابالغ» می‌نامند، مجموعه‌ای از سیستم‌ها و فناوری‌های ساخته دست بشر که مستقیماً بر روی سیاره تأثیر می‌گذارند اما خودکفا نیستند. به عنوان مثال، بیشتر انرژی مصرفی ما شامل سوخت های فسیلی است که اقیانوس ها و جو زمین را از بین می برد. فناوری و انرژی که برای زنده ماندن استفاده می کنیم، سیاره ما را نابود می کند، که به نوبه خود گونه های ما را از بین می برد.»

بنابراین برای زنده ماندن به عنوان یک گونه، باید به طور جمعی به نفع کره زمین کار کنیم. پروفسور فرانک می افزاید: «ما هنوز این فرصت را نداریم که به طور جمعی به بهترین منافع سیاره پاسخ دهیم. “روی زمین هوش وجود دارد، اما ذهن سیاره ای وجود ندارد.” این محققان چهار مرحله از گذشته و آینده احتمالی زمین (زیست کره نابالغ، زیست کره بالغ، تکنوکره نابالغ و تکنوکره بالغ) را ارائه می کنند تا نشان دهند که چگونه هوش سیاره ای می تواند در آینده بلندمدت بشریت نقش داشته باشد. آنها همچنین نشان می‌دهند که چگونه این مراحل تکاملی، که توسط هوش سیاره‌ای هدایت می‌شوند، می‌توانند یکی از نشانه‌های هر سیاره در کهکشان ما باشند که در آن حیات و تمدن فناوری پایدار در حال تکامل هستند.

پروفسور فرانک گفت: “سیارات از طریق مراحل “نابالغ” و “بالغ” تکامل می یابند و هوش سیاره ای نشان می دهد که چه زمانی به یک سیاره بالغ می رسید. اما سوال اصلی این است که بفهمیم هوش سیاره ای در عمل چگونه به نظر می رسد و چه معنایی برای ما دارد، زیرا ما هنوز نمی دانیم چگونه وارد “تکنوسفر بزرگسالان” شویم. اگرچه ما هنوز دقیقاً نمی دانیم که هوش سیاره ای چگونه می تواند خود را نشان دهد، محققان خاطرنشان می کنند که تکنوسفر بزرگسالان شامل ادغام سیستم های فناوری با زمین از طریق شبکه ای از حلقه های بازخورد است که یک سیستم پیچیده را تشکیل می دهد.

به زبان ساده، یک سیستم پیچیده هر چیزی است که از اجزای کوچکتری تشکیل شده باشد که به گونه ای در تعامل باشند که رفتار کلی سیستم به طور کامل به آن تعامل بستگی دارد. نمونه هایی از این سیستم های پیچیده را می توان در جنگل ها، اینترنت، بازارهای مالی و مغز انسان یافت. طبیعتاً یک سیستم پیچیده دارای ویژگی های کاملاً جدیدی است که هنگام تعامل با اجزای جداگانه ظاهر می شود. به عنوان مثال، تعیین شخصیت یک فرد به سادگی با بررسی نورون های مغز او دشوار خواهد بود. این بدان معنی است که پیش بینی دقیق ویژگی های افرادی که ممکن است هوش سیاره ای را تشکیل دهند دشوار است.

با این حال، دانشمندان می گویند که چنین سیستم پیچیده ای مانند هوش سیاره ای دو ویژگی تعیین کننده دارد. اول اینکه رفتار جدیدی خواهد داشت و دوم اینکه باید خودکفا باشد. پروفسور فرانک می گوید: بیوسفر ما میلیاردها سال پیش متوجه شد که چگونه می تواند با ایجاد سیستم هایی برای حرکت در اطراف نیتروژن و انتقال کربن، زندگی خود را در خود جای دهد. اکنون باید دریابیم که چگونه می‌توان همان ویژگی‌های حفظ خود را مانند تکنوکره بزرگسالان داشت.»

منبع: اخبار علمی

ترجمه: مصطفی جرفی فرارو