طلوع و سقوط خطرناک ترین سیارک دهه اخیر!

فرارو- کشف یک سیارک بالقوه خطرناک در اوایل امسال جنجال های جدی را برانگیخت. بسیاری از ستاره شناسان در ابتدا استدلال کرده اند که سیارک 70 متری احتمالاً در طول گذر بعدی خود به زمین برخورد می کند، اما برخی دیگر معتقدند که اینطور نیست و ایمن است، اما واقعاً چه اتفاقی خواهد افتاد؟

به گزارش فرارو، در 6 ژانویه 2022، ستاره شناسان یک سیارک 70 متری (230 فوتی) را در رصدخانه مونت لمون در آریزونا کشف کردند. بر اساس مشاهدات اولیه آنها، به نظر می رسد که یک شی به نام 2022 AE1 می تواند در گذر بعدی خود، 4 جولای 2023، به زمین برخورد کند. از آنجایی که عدم قطعیت مدار سیارک در اولین ساعات پس از کشف آن به بالاترین حد خود رسیده است، ستاره شناسان در چندین رصدخانه مختلف مشاهدات جدیدی انجام داده اند که معمولاً هرگونه برخورد آینده را رد می کند.

با این حال، داده های هفت شب اول رصد نشان داد که احتمال برخورد یک سیارک به زمین در حال افزایش است. سیارک 2022 AE1 سیستم مداری سیارک (AstOD) – یک سیستم خودکار که توسط ستاره شناسان در سراسر جهان برای ارزیابی خطر سیارک ها استفاده می شود – به عنوان یک برخورد احتمالی سیارک در آینده تعیین شده است. علاوه بر این، این سیارک یکی از بالاترین رتبه‌بندی‌ها را در مقیاس پالرمو دریافت کرد که اخترشناسان از آن برای طبقه‌بندی و اولویت‌بندی برخوردها استفاده می‌کنند. هم آژانس فضایی اروپا (ESA) و هم ناسا این اطلاعات را در وب‌سایت‌های پورتال اطلاعاتی خود Near Earth Object (NEO) منتشر کرده‌اند که به هر کسی – به عنوان مثال، منجمان علاقه‌مند آماتور – اجازه تماشای آن را می‌دهد.

هفته بعد، وقتی مهتاب کامل آسمان شب را پر کرد و اخترشناسان را از رصد یک سیارک از زمین باز داشت، وضعیت نگران‌کننده‌تر شد. با این حال، زمانی که سیارک به میدان دید بازگشت، اخترشناسان گفتند که داده‌های انباشته شده در مدار سیارک نشان می‌دهد که شانس سقوط آن به زمین در طول زمان به شدت کاهش می‌یابد. مدت کوتاهی پس از آن، اعلام شد که “2022 AE1 هرگز در آینده قابل پیش بینی روی زمین تاثیر نخواهد گذاشت.” این بدان معناست که طبق پیش‌بینی‌های جدید، سیارک هرگز به زمین برخورد نخواهد کرد و بنابراین ما از خطر یک سیارک بالقوه خطرناک رهایی خواهیم داشت.

تاثیر سیارک‌های مخرب بر روی زمین یکی از هیجان‌انگیزترین موضوعات داستان‌ها و فیلم‌های اخیر است که به طور فزاینده‌ای ترسناک و واقعی می‌شود، به خصوص در صنعت فیلم و با فناوری شگفت‌انگیزی که این صنعت در اختیار دارد. فیلم هایی مثل نگاه نکن به بالا نگاه نکن اینها آخرین نمونه هایی هستند که نشان می دهد چگونه می توان این زمین ها را توسط این سیارک های خطرناک از بین برد، اما مشکل دیگری وجود دارد که در این فیلم ها برجسته شده است و آن عدم اطلاع رسانی مناسب از سوی مسئولان است. اگرچه فیلم ها برای سرگرمی ما ساخته می شوند، اما احتمالاً بسیاری از ما باور نداریم که اگر چنین تهدیدهایی اتفاق بیفتد، از همان ابتدا حقیقت را به ما می گویند، حتی اگر چنین بدبینی بی اساس باشد.

مارکو میشلی، ستاره شناس ESA در NEOCC می گوید: “در تقریباً ده سال کار برای ESA، هرگز چنین شی خطرناکی ندیده ام.” ردیابی یک سیارک و تنظیم مسیر آن تا زمانی که داده های کافی برای اطمینان از برخورد نکردن در اختیار داشته باشد بسیار هیجان انگیز است. پس ستاره شناسان چگونه توانستند این تهدید را که در ابتدا بسیار قطعی به نظر می رسید، از بین ببرند؟

دانشمندان توضیح می دهند که در اولین رصد سیارک، در ابتدا تنها یک نقطه وجود داشت، یک نقطه نورانی در آسمان. در حال حاضر مشخص نیست این نقطه چیست و به کجا منتهی می شود. میشلی توضیح می‌دهد که برای شناسایی یک جسم متحرک به رصد دوم نیاز است و برای تعیین مدار آن به عواملی مانند مکان حرکت و سرعت حرکت آن نیاز است. مشاهدات بیشتر ممکن است به تعیین دقیق مدار سیارک و کاهش عدم قطعیت کمک کند تا زمانی که ستاره شناسان مطمئن شوند که اصلاً به زمین برخورد نمی کنند.

برای کمک به این تعاریف، اخترشناسان از شبیه سازی های کامپیوتری برای محاسبه مدار آینده سیارک و وارد کردن موقعیت ها و سرعت های انتخابی تصادفی که در حال حاضر در محدوده خطای رصد هستند، استفاده می کنند. با ایجاد تعداد زیادی شبیه سازی، ستاره شناسان می توانند احتمال برخورد هر جسم خاص با زمین را محاسبه کنند. به عنوان مثال، اگر یک میلیون مدار مختلف شبیه سازی شود و تنها یکی از آنها منجر به برخورد شود، به این معنی است که سیارک شانس یک به یک برای برخورد با زمین را دارد.

معمولاً این اتفاق می افتد که با مشاهدات بیشتر و داده های بیشتر، منطقه خطر باریک می شود و راهروی مسیر آینده سیارک از زمین دور می شود و درصد خطر را کاهش می دهد. علاوه بر این، با شبکه ای از رصدخانه ها در سراسر جهان که بر دفاع سیاره ای متمرکز شده اند – جستجوی آسمان برای سیارک ها و دنباله دارهای ورودی – می توانید به سرعت و بارها هر سنگ فضایی را که زمین را تهدید می کند و البته شبکه را مشاهده کنید. به سرعت امکان برخورد را از بین ببرید.

دانشمندان می گویند که در سال 2022، مشاهدات AE1 پس از یک ماه کامل، داده های مورد نیاز برای نشان دادن نادرست بودن سطح خطر محاسبه شده از مشاهدات اولیه را ارائه کردند. در واقع، آنها می گویند، با داده های بیشتر، خطر سیارک اکنون تقریباً به صفر رسیده است، اما نظارت بر آن ادامه خواهد داشت. لورا فاجیولی، دینامیت نزدیک به زمین از NEOCC که مدار AE1 2022 را در طول دوره رصد محاسبه کرد، گفت: “داده ها واضح بود و صبح روز بعد همکاران ناسا ما تایید کردند که سیارک 2022 AE1 در خطر برخورد نیست.” اگر مسیر AE1 2022 نامشخص باقی بماند، از همه ابزارهای ممکن برای ادامه رصد آن با بزرگترین تلسکوپ‌هایی که در اختیار داریم استفاده خواهیم کرد. اما از آنجایی که او از لیست خطرات ما حذف شد، دیگر نیازی به تعقیب او نداشتیم.»

آژانس فضایی اروپا (ESA) گزارش می دهد که برخی از ستاره شناسان علاقه مند که به نظارت بر سیارک ادامه می دهند، پیش بینی ها را تأیید می کنند. اکنون می دانیم که در اوایل ژوئیه 2023، سیارک 2022 AE1 از زمین در فاصله ای حدود ده میلیون کیلومتر (+/- میلیون کیلومتر) – بیش از 20 برابر فاصله ما از ماه – از زمین عبور خواهد کرد. با این حال، اگرچه بعید است که این سیارک به زمین سقوط کند، اما کارشناسان می گویند که هنوز ممکن است روزی سیاره ما با یک سیارک برخورد کند یا دچار یک انفجار بزرگ هوایی مانند شهاب سنگ چلیابینسک در سال 2013 شود. با توجه به فرکانس تخمینی کنونی برخوردها، ستاره شناسان می گویند که هر 100 میلیون سال یا بیشتر یک سیارک بزرگ به زمین برخورد می کند. اما چنین ارقامی هنوز نامشخص هستند، بنابراین ستاره شناسان حرفه ای و منجمان آماتور به رصد آسمان ادامه می دهند.

منبع: Sciencealert

نوشته مصطفی جرفی فرارو